Kiến trúc biệt thự trồng cây trên tường đã phát triển ở Việt Nam vài năm nhưng gần đây mới bắt đầu phổ biến vì tính hiệu quả và mặt hình ảnh của nó.
Trong một công trình, những mảng xanh làm dịu đi sự khô khan của gạch đá, xi măng… giúp cải thiện không khí để người sống, sử dụng thoải mái về tinh thần. Tại các đô thị ngày càng trở nên chật chội và bức bối, việc tạo mảng xanh trên những bức tường để không làm tốn không gian công trình vì thế càng trở nên thích hợp và được ưa chuộng.
Tuy nhiên, dù được thực hiện với nhiều hình thức và kỹ thuật khác nhau nhưng không phải vườn trên tường nào cũng sống tốt do các vấn đề nảy sinh trong thực tế. Tại Việt Nam, một số quán ăn, nhà hàng, nhà riêng, văn phòng đã làm các mảng xanh trên tường như một giải pháp tạo khoảng xanh cho công trình nhưng cũng gặp phải sự cố như vườn chết, tường thấm…
Hiện có nhiều kỹ thuật khác nhau nhưng chủ yếu các vườn treo này sử dụng kỹ thuật trồng nước hoặc trồng đất. Có những bức tường trồng đủ loại cây, cho rất nhiều loại cây có hoa, thời gian đầu trông bắt mắt, nhưng sau một thời gian cây lá bắt đầu héo rồi chết. Vì thế ngoài kỹ thuật trồng, việc chọn chủng loại cây cũng là yếu tố quan trọng không kém.
Dù trồng đất hay trồng nước cũng phải chọn cây dễ sống, sức chịu đựng tốt hoặc khi sử dụng kỹ thuật trồng nước thì chọn cây kỹ xem loại nào thích hợp với nước.
Với việc làm vườn tường trong nhà càng đòi hỏi kỹ thuật cao vì phải chọn đúng loại cây, sử dụng đèn chiếu nuôi cây thay mặt trời. Đèn chiếu phải đủ thời gian cho cây sống và phát triển. Thời gian đầu tiên làm vườn là giai đoạn quan trọng nhất, phải theo dõi lượng nước thiếu đủ để điều chỉnh rồi thay cây chết, nhặt lá hư… Trước khi đầu tư cho vườn bên trong nhà cũng nên cân nhắc về chi phí.
Bà Phạm Thị Ái Thủy – giảng viên bộ môn cảnh quan Trường đại học Kiến trúc TP.HCM đồng thời là giám đốc Công ty TA Landscape Architecture – cho biết khu vườn trên tường đầu tiên trong khuôn viên Trường đại học Kiến trúc được thực hiện như một thí điểm. Vườn treo được thiết kế với kỹ thuật khung và vải cùng với một số loại cây dễ sống có lá đẹp. Cách làm này cũng giúp giảm giá thành phù hợp hơn với mức sống của người Việt Nam.
Ngay khi bước vào cổng trường, dễ thấy khu vườn treo làm tươi mát mắt nhìn, làm dịu không khí ở sân do sự hiện diện của cây cối và sự luân chuyển của nước tưới. Sau đó, khu vườn phía sau của trường tiếp tục được thực hiện, biến bức tường chết thành khu vực sống động. Hiện đây là nơi để sinh viên giải trí, ngồi học, vẽ, sinh hoạt… giúp cân bằng và cải thiện môi trường học tốt hơn.
Là người thực hiện vườn trên tường 5 năm nay, bà Đinh Thu Thủy (Wall Flower) cho biết ở nước ngoài, gần nhất là Thái Lan và Singapore, giá thành của vườn trên tường cao gấp 3 – 4 lần so với Việt Nam. Chính vì thế khi thực hiện vườn trên tường người thiết kế thường phải tìm các vật liệu thay thế giá rẻ, sản xuất trong nước.
Chọn những loại cây dễ sống, dễ phát triển phù hợp với khí hậu, bởi chọn sai cũng phải thay cây liên tục rất tốn kém chi phí. Theo đó, giá thành của vườn tường hiện được tính bằng m2, khoảng 2,5 – 5 triệu đồng/m2 tùy theo vị trí bố trí vườn hoặc chủng loại cây và màu sắc.
Hiện trên thị trường có một số nơi thực hiện vườn trên tường theo kỹ thuật gắn chậu cây, cách làm này giá rẻ nhưng nếu không bố trí tốt hệ thống tưới, cây chết phải thay thế sẽ tốn phí về lâu dài. Và như thế, để thực hiện hiệu quả một “khu vườn” trên tường cũng cần nhiều cân nhắc, kiến thức và cả quá trình thử nghiệm, đúc rút kinh nghiệm.
